FiLYOS MU HiSARÖNÜ MÜ ?

1777 yılında yayınlanan harita Paolo Santini`ye ait.

Haritada ilginç bir detay var !

Özelikle 1940-1964 yılları arasında yoğunlaşan, yabancı kökenli yer adlarını Türkçeleştirme hareketi doğrultusunda, 1962 yılında M.Ö eski Helenlilerden gelen "Filyos" adı "Hisarönü" olarak değiştirilmişti.

1999 yılında Hisarönü Belediyesi`nin başvurusu üzere İçişleri Bakanlığı verilen dilekçeyi Hisarönü`nün ismini "Filyos" olarak tekrar onayladı.

Filyos veya Hisarönü hakkında sürekli tartışmalar yaşandı.

Bazıları "Hisarönü" ismini benimserken bazıları da "Filyos" isminin bu şehre daha çok yakıştığını düşündü.

Tartışmalardan biri de "Hisarönü" isminin eskiye ait olmadığı idi. 1960 Cunta yönetimi tarafından uydurulmuş bir isim olarak görülmekteydi.

Oysa 1777 yılında çizilen bu harita, bunun böyle olmadığını söylüyor.

Filyos bir çok haritada Tion,Tium, Filios olarak geçiyor.1777 yılına ait bu haritada ise 1962`de değiştirildiği gibi "Hisar oki" olarak veriliyor.

Muhtemelen 1777`de Osmanlı zamanında adlarından biri Hisarönü idi.

Yani 1962`de değiştirilirken çokta uydurulmuş bir isim değilmiş.

Lakin, tabi ki bu kente Filyos ismi daha çok yakışıyor ve halk "Filyos" ismini Hisarönü`den daha çok benimsemiş ve kabullenmişti. "Hisarönü" ismi resmi olarak kullanılırken bile bu yöre halkı "Filyos" ismini kullanmaya devam etti. Aynı akıbet "Tefen ile Gökçebey" isimleri arasında da yaşanıyor.Yine Tefen`de "Gökçebey" olarak değiştirilmiştir.

Eskiler "Tefen" ismini kullanmaya devam etse de, yeni nesil artık bu ismi kullanmıyor. Babaannem 1995 senesinde vefat edene kadar "Tefen" ismini kulanmıştı. O yüzden bize "Tefen" ismi daha yakın geliyor. Gökçebey halen resmi olarak kullanılmaya devam ediyor.

Aslında Türkiye'de yerleşim isimlerinin değiştirilmesi, 1913'ten günümüze Türk hükumetlerinin Türkçe olmayan yer isimlerine karşı devam ettirdiği bir politikadır. Osmanlı İmparatorluğu ve sonradan Türkiye Cumhuriyeti`nde ki binlerce yer ismi bu politikayla resmi kayıtlardan silindi ve Türkleştirme çabası sonucunda daha çok kullanılan tarihsel isimler terk edilerek bilinen veya yeni uydurulmuş Türkçe isimlerle değiştirildi. Hükumetler bu tür isimlerin "yabancı veya bölücü" olduğu iddiasıyla isim değişikliklerini gerçekleştirdi. Değiştirilen isimler genellikle Arapça, Bulgarca, Ermenice, Gürcüce, Kürtçe, Lazca, Süryanice, Yunanca ve Zazaca dillerinde idi.

Ülke çapında 12.211 köy ve kasaba ismi ile 4 bin dağ, ırmak ve diğer coğrafi yerler dahil olmak üzere 28 bin civarı yer adı değiştirildi.

Zonguldak`ta ise 156 yer ismi değiştirilmiştir.

Bunlardan bazıları söyledir.

Gaca Köyü (Zonguldak Merkez) yeni ismi; Kardeşler Köyü

Derecikviran (Çaycuma/Filyos) yeni ismi; Derecikören

Okufkuz (Devrek) Yeni ismi; Pınarönü

Pencez (Ereğli) yeni ismi; Kurubaşı

Kiliseköy (Ereğli) yeni ismi ;Sütlüce

Abdülmelik (Ereğli) Yeni ismi; Güneşli

Ormanlı. Yeni ismi; Başveren

Hayati YILMAZ

Zonguldak Tarih