KARADENiZ iSMiNiN KÖKENi

Karadeniz eskiden bir göldü.(.(M.Ö 80-M-Ö 20 yıllarında yaşayan tarihci Diedoros`a göre)
Çevresinde ki nehirlerin taşıdığı sularla zamanla deniz seviyesini aştı ve karada iç denizler oluşturdu.
Bugün Zonguldak`ın bazı bölgelerinde,sontaj çalışmalarında  deniz kabukları çıkmaktadır.
Ayrıca Filyos Vadisi`nden Bakacakkadı`ya kadar gemilerin geldiği,Gökcebey Uçgurbu`da büyük pazar kurulduğu ,bazı bulgularla tahmin edilir.

Yatağından taşan göl ilk Istanbul Boğazı`nda[Antik adı ile Bosporos] bir kanal açtı.Sonra Marmara Gölü`nü(Probondis)oluşturup Canakkale Boğazı (Hellespontus)ile Ege iç denizini şekillendirdi.
Kanalın açılması ile zamanla Dünya`da ki deniz seviyesine çekildi.Böylelikle Karadeniz Bölgesi‘nde bataklıklar oluştu.
Marmara Denizi’ni besleyen çok büyük nehirler yoktur.Yakınından geçen büyük nehirler,Sakarya Irmağı,Karadeniz`e ve Meriç Nehri Ege‘ye dökülmektedir.Bu Nehirlere bakıldığında çok daha küçük Susurluk Çay‘ı ve Koca Çay,Nilüfer Çay’ı da bu kadar büyük gölü besleyecek kapasitede değildir.Bu yüzden burada bir gölün oluşması da mantıksızdır.Marmara`nın(Probondis)çok büyük depremlere mağruz kaldığı ve çökmeler yaşandığı bugün uydu haritalarından dahi gözükmektedir.

Bütün bu unsurlar Karadeniz kıyılarında büyük coğrafya değişikliklerine neden oldu.Karadeniz kısa bir zamanda bir iç deniz haline geldi.
Buz Çağı sonunda eriğen buzların oluşturduğu büyük su akıntıları Karadeniz‘in gercek yatağından taşarak karaya doğru iç kısımlara kadar ilerlemesi ve daha sonra Istanbul Bogazı’ndan kendine yol bulup Marmara`ya (Probondis) ve oradan da Ege Denizi`ne açılması ile ikinci bir coğrafi değişiklik yaşamasına neden oldu.(M_Ö 7400-M-Ö 6900)
Jeoloklar Kara Deniz`in gerçek seviyesinin bugünkü seviyesinden 50-150 metre aşağıda olduğunu söylemektedir.

Karadeniz'in yazılı kaynaklarda geçen ilk adı 'Ahşena' dır.Daha sonra Yunanlarca 'Pelagos o Pontikon', 'Pontus Euxinus' veya Yunan mitolojisinde Gaia’nın oğlu, Nereus’un babası olan deniz tanrısı 'Pontus'un adıyla anılmıştır. Pontus ismi eski Yunan mitolojisi büyük deniz anlamında kulanılan kelimedir.Akdeniz havzası`nda yaşayan halklar, Pontus(aynı zamanda geçiş yolu anlamında )dedikleri bu denizle ilişkilerini M-Ö 1600 yıllarında başladığı ve burada yaşayan halklarla bağlantılarını genelde deniz yolu ile kurdukları bilinmektedir.

Burada maden ve tahil ticareti kuran Akdeniz halklarının evlerine döndüklerinde anlatıkları hikayeleri abartarak anlatmaları,bu denizin kendine has bir yapısı olduğu ve büyük dalgalarla müdalerini,bu bölgede yaşayan halkların vahşiliğini abartarak anlatmışlar,bu da çesitli efsanelerin doğmasına neden olmuştur.AKdeniz`de yapılan gemiler ile Karadeniz`e açılan gemilerin nasıl yetersiz olduğu ve bundan dolayı da bir çok geminin alabora olduğu bazı kaynaklarda yazılmaktadır.Ilk önceleri 15-20 kürekli gemilerle gelen koloniler daha sonra Karadeniz`e dayanan daha güçlü gövdesi ve sayısı 50 ye çıkan küreklli gemilerle gelmeye başlamışlar.
Bu yüzden Pontus`a «Misafir Sevmez» anlamında olan Epitheton lakabını takıyorlar.(Strobon`a göre Karadeniz kıyılarında yaşayan barbarlar buraya gelen misafirlerini öldürdükten sonra ellerini yer,kafataslarından da içki kapları yaparlarmış.)

Karadeniz`e verilen «Misafir Sevmez» (Aksenoz) ismi aynı zamanda Iran dilinde "axsaena" koyu renk,gece mavisi anlamına da gelmekteydi.Karadeniz Bölgesi`ne gelen sadece Hellenliler(Yunanlılar) değildi.Iran Kolonileri de gelmiştir.Bunlardan en büyük kolinisi ile Iran Kralicesi ünvanı ile Amatris`dir.Bu iki medeniyetin en yakın karşılaşması Heraklia Pontis (Ereğli) ile Amatris`dir (Amasra)

Hellenlerin bu bölge için toplayacakları tayfalarda;Misafir sevmez (Asenoz Pontus) için çıkartıkları efsaneler,ihtiycaları olan kereste,tahil,demir madenine ulaşmalarını engeleyecek bir korkuya dönüştüğü için artık bu denize «Misafir Sever» (Euksenoz Pontus) olarak degiştirmişlerdir.
Zaman içinde Pontus ismi Romalıların bu bölgede ki Helenllilere verdikleri isim haline gelmiş.
Kardeniz`de ilk olarak Helenliler tarafından yağmalanma ve ele geçirmeler sonuçunda oluşturulan kentler haline gelirken, Özelikle Karadeniz Medeniyeti`nin kapısı olan Heraklia Pontis(K.Ereğli)Romalılar tarafından acımasızca katliamlar ve yıkımlar sonucunda ele geçirilmiştir.
Bugün K.Eregli`de bu dönemden kalma çok az sayıda kalıntı olmasının sebebi bu ilçemizde çok vahşi saldırıların olmasından kaynaklanır.Pontus kapısı olan Heraklia Pontis`de taş üstünde taş konmamıştır.
Karadeniz`in zaman içinde başka isimlerde konmuştur.Doğu Romalılar PONTOS,Araplar Bahr-i Buntus ,Türklerin Anadoluya gelişinden sonra da Osmanlı`nın kulandığı isim olan Bahr.i Siyah ismi yaygınlaşmaya başlamıştır.1400 yılından itibaren netlik kazanmaya başlayan denizin ismi,kaynaklarda 1700 yılından sonra kesinleşmiştir. Türk araştırmacı Özhan Öztürk göre ; Türkler, kuzeyi "kara", batıyı "beyaz", güneyi "kırmızı", doğuyu “yeşil veya mavi", merkezi ise "sarı" renkle ilişkilendirilmiş,Kara Bulgarlar,Ak ve Kara Hunlar, Akkoyunlar,Kara Macarlar, Kara Hıtay, Çin’in kuzeydoğusunda yer alan "Kara Ejderha Nehri" Akdeniz'in adları bu isim geleneğine dayanmaktadır.
Bugün evrensel olarak kulanılan “Karadeniz” ismidir.Ingilizcede «Black Sea»,Ruscada «Corne More»,Yunancada »Maure Thalassa«,Almancada «Schwarses Meer» yani Kara Deniz anlamındadır.

Hayati YILMAZ

Kaynak;

--------------------
Strabon,
Mithradates VI Eupator, Murat Arslan
Diodoros,
Moorhouse,1940,126
Wikipedia,Karadeniz