ZONGULDAK SAİNT GENEVİEV OKULU
İkdam gazetesinin 29 Haziran 1926 tarihli sayısında gazeteci Rıza Turgut Zonguldak’la ilgili bir yazı kaleme alıyor. Yazısı şöyle ;
“Zonguldak’ın Maarif sahasıyla (Eğitim Camiası) fazlaca alakadar oldum. Çünkü Türk mekteplerinin yanı başında bir de Papaz idaresinde bir Fransız mektebi gördüm. Bu Fransız Mektebi’nin bazı aykırı hareketinin şahidi oldum. Bunun için mekteplerin ve daha doğrusu irfan sahasında atılmakta olan adımların derecesini anlamak lüzumunu hissettim.
Zonguldak’ta biri Erkek diğeri kız olmak üzere başlıca iki mektep vardır. Bunlardan
başka Maadin Mektebiyle , Fransız Mektebi’de hal-i faaliyettedir.
Yalnız Fransız Zonguldak Saint Geneviev Kız ve Zonguldak Saint Barbe Erkek Okulu,
Mektebi’nin gidişi çok acıklıdır. Pek cüzi bir talebesi bulunan ve buna karşı ecnebi
Maadin Şirketi tarafından binlerce lira sarf edilen bu mektebin başında bir papazın
bulunması cidden yazıktır”
diyerek, okulun başında bir papazın bulunuyor oluşunu ve Maden Şirketi tarafından desteklenmesini eleştirilmiştir.
Tabi Rıza Turgut beyin bunu kaleme alışının nedeni vardır. Zonguldak’taki gayrimüslim okulları Fransızların 1897’de bölgeye gelmesi ile kurulan misyoner okullarıdır. Osmanlı’nın ekonomik sıkıntılardan dolayı bazı devletlere tanıdığı imtiyaz beraberinde Hristiyanlığın yayılması için bu devletlerin bölgeye papazları getirmesi ile dine dayalı okulların açılmasına dayanıyor.
Bazı kaynaklarda Ontemmuz Mahallesi’nde , bazı kaynaklarda Mithatpaşa Mahallesi’nde bulunan Fransız Zonguldak Saint Geneviev Kız ve Zonguldak Saint Barbe Erkek Okulu ve
Fransızların Ereğli Kömür Şirketi (Societe Ottomane d'Heraclee) tarafından finanse edilen bu okullar, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetinin laik eğitim anlayışını anlayamadılar. Bu neden ile Osmanlı zamanında rahatlıkla yürüttükleri din eksenli eğitime devam etmek istediler. Başlarda Osmanlı kurallarını çiğneyerek elde ettikleri konumlarını yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetinde de kural tanımazlıklarını devam ederek elde edeceklerine sandılar.
Aslında Rıza Turgut yazısını şu hadiseden dolayı kaleme almıştır.
27 Haziran 1926 tarihinde Zonguldak Saint Barbe Fransız Erkek Okulu, Zonguldak Maarif Nezareti ( Milli Eğitim Müdürlüğü) buna izin vermemesine ramen bir gösteri düzenlemiş ve bu gösteride bir skandal yaşanmıştır. Hadise Zonguldak Belediye Başkanı Ahmet Hulusi Erman ve Sanayi Odası başkanı madenci İbrahim Ethem Bozkurt’un gözü önünde yaşanmıştır.
Gösterinin bir bölümünde İstiklal Marşı okunacaktır . İstiklal Marşı’nın ilk kıtası okunduğu sırada salona giren Fransız Şirketi yetkililerini gören okul heyeti , İstiklal marşını keserek Fransa Milli Marşını çalmaya başlamışlardı. Salonda bulunan davetliler ve Türk öğretmenleri bunu şaşkınlıkla karşılamış ve salonu terk etmişlerdir. Bu olaydan daha sonra haberdar olan Zonguldak Milli Eğitim Müdürü Sabit Bey haberdar edildiğinde hemen bakanlığa bunu rapor etmiştir. Bunun yaptırımının ne olduğu hakkında herhangi bilgi olmamakla birlikte bu okullar, 3 Mart 1924'te Tevhid-i Tedrisat Kanununa göre “Türk öğrencilerin ilkokul düzeyinde herhangi bir yabancı okula gitmesi yasaklandığı” için öğrenci kaybetmişlerdir. Ayrıca gayrimüslim okullara Türkçe öğretmeni çalıştırma zorunluğu getirilmiştir.
Bu okul 1936 yılında devletin maden ocaklarını satın alması ile birlikte kapanmıştır.
Hayati Yılmaz ile
Zonguldak Tarih
