ALAYUNTLU (Zonguldak)

İkta; bir bölgeyi, o bölgenin sahip olduğu komutan veya beyin hediye etmesine deniliyor.
Zonguldak'ta Osmanlı‘ya ikta olarak verilmiştir.
Osmanlı'da, "Zonguldak'ın fethi" diye bir olayı duymamamızın sebebi bundandır. Sadece Bartın Çayı'nın doğu kısmı yani Amasra, Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'un Fethi‘nden hemen sonra 1460 yılında Karadeniz seferi sırasında gerçekleşmişti. Yine de burada Ceneviz korsanları olmakla birlikte, bölgede Çavdaroğluları Beyliği hakimiyeti vardır. Yalnız, Osmanlı‘ya karşı koymak istemeyen Candaroğluları, aradan çekilmiş, ordu ise Amasra'da bulunan Cenevizlileri ve kaleyi savaşmadan ele geçirmiştir.
Türklerin ilk yerleşimi Zonguldak Bölgesi‘ne Selçuklu Dönemi’nde gerçekleştiği, Filyos Çayı ve batısını bu bölgede II. Kılıçaslan'ın oğlu Muineydin Mesut komutasındayken bu toprakları Osmanlıya İkta (hediye) edildiği, Osmanlı'nın ise bu toprakları Çobanoğlu Beyliği‘ne tahsis ettiği bilinir. Zaten Çobanoğlu Beyliği de Kayı (Oğuz boyu) kolundan gelen bir beyliktir. Osmanlıya, Bizans ile savaşında destek olarak yanında yer alırlardı.
Çobanoğluları Beyliği Oğuz Türklerin, Kayı soyundan olduğu biliniyor. Fakat bu bölgeye Kayılarla birlikte, Ulayundluğ boyu da yerleşmiştir. Çavdaroğlu Beyliği ve Çobanoğluları Beyliği halkı ,24 Oğuz boyundan biri olan ,on yedinci boy olarak kabul edilen "Ala-yund-luğ" yani ; "Ala At Yurdu" anlamında olan bir boyun veya soyunun , Batı Karadeniz'e yerleştiğini Doç. Dr. Nuri Yavuz’un "Anadolu’da Beylikler Dönemi" adlı eserinde belirtilmektedir.
Alayuntlu (Ulayundluğ) boyunun simgesi üç çizgi ve bir dik çizgiden oluşuyor.
Kartal ile doğan karışımı bir kuşta bu boyun simgesidir .Türk Mitolojisinde “Ongun” olarak zikredilen avcı kuşlar başlıca şahin, kartal, tavşancıl, sungur, uç ve çakırdır. Çakır (Ulayundluğ ongunu). Ongun, ölmüş ata ruhlarının geçtiği inanılan hayvanlardır.

Zonguldak'ta yaşayan Türlerin, Türkmen oldukları kesindir. Fakat boy olarak Türk soyunun iki farklı kolu olan Boz-ok ve Üç-Ok kollarından oldukları, bu savda ortaya çıkıyor.
Yani ;
Kayı boyu Türk soyunun Boz-ok kolundan geliyorken, Alayuntlu olarak Üç-Oklar boyundan gelmiş insanların torunlarıyız.
Türk topraklarında, Türk Altsoy kardeşlerimiz ise; Kütahya‘dan Mardin‘e kadar birçok yerde yaşadıkları düşünülmekte.
Daha önce kaleme aldığım “ZONGULDAK`A YERLEŞEN TÜRK BOYLARI” adlı yazımda Zonguldak‘ta Karaevli (Filyos Vadisi) , Iğdır,(Alaplı, Ereğli ),Kargın (Yenice) cıvalarına yerleştiğini vurgulamıştım.

Zonguldak Karaevli soyundan gelenlerin akrabalarının Türkiye‘de Trakya bölgesi ve Kastamonu olarak görüyoruz.
Diğer yandan Ereğli bölgesine yerleşen Iğdır kolu ile akrabalığı olan kesim daha geniş.
Ankara-Kızılcahamam-Antalya-Kumluca,Bolu-Düzce-Gümüşova,Burdur-Yeşilova, Bursa-Gürsu, Çankırı- Kurşunlu, Çankırı-Yapraklı, Denizli-İçel- Eskişehir-Sarıcakaya, Gümüşhane-Bayburt- , Iğdır( il),Kars-Selim,Kastamonu-Araç-,Küre,Malatya-Hekimhan,Samsun-Bafra-Kolay,Sivas-Zara-Beypınarı,Tokat-Artova,Zile‘dir.

Bölgede Kıpçak varlığı da konuşulmaktadır. Kıpçaklar Türkiye topraklarına hem Balkanlardan hem de Kafkaslardan farklı zamanlarda girmişlerdir. Anadolu’ya Kafkaslar yoluyla gelen Kıpçakların çoğunluğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun çeşitli bölgelerine yer­leştikleri, kalan kısmının ise Orta Anadolu’nun bazı bölgelerine göç ettikleri anlaşılmaktadır. (Bu konuyu ayrı bir yazıda kaleme almak istiyorum.)

Bölgenin halkına “Kıvırcık” denmesinde ”Türk Boyu“ açısından her hangi bir karşılığı yoktur. Bu bir lakap olarak 19.YY ortalarında maden ocaklarının açılması ile, bölge insanı ile yabancıları ayırt etmek için kullanıldığı sanılmaktadır.

Hayati Yılmaz