ZONGULDAK VALİLİĞİ RESMİ WEP SAYFASINDA ,İSİMLERİ EKSİK OLAN VALİLER KİM ?
Zonguldak valiliği resmi İnternet Wep sitesinde ,valilik görevinde bulunan listesi eksiktir. Wep sayfasına göre Valiler 1927'da başlar. Oysa 1924'ten beri Zonguldak'ta görev yapan valiler vardır. Yani 3 senelik kısım İnternet sitesine göre bilinmiyor.
Ben size yazayım.
Zonguldak 14 Nisan 1920'de sancak haline geldikten sona 'Mutasarrıf' ile yönetilen bir yer haline geldi. 1 Nisan 1924'de il oluncaya kadar da 6 Mutasarrıf görev yapmıştı.
1. Kastamonu Valisi Cemal Bey ,Zonguldak Mutasarrıf görevini 1 Nisan 1920 ile 14 Nisan 1920 arasında 14 gün yapıyor.
2. Ahmet Cevdet -Mutasarrıf : 14.05.1920 ile 02.08.1920
3. Nusret Bey -Mutasarrıf : 03.09.1920- ile 23.06.1921
4. Mustafa Asım - Mutasarrıf : 26.06.1921 ile 05.05.1922
5. İhsan Bey- Mutasarrıf : 06.05.1922- ile 19.08.1923
6. İbrahim H. Paşa- Mutasarrıf : 13.09.1923 ile 11.06.1924
Mutasarrıf; Kaymakam ile Vali arasında bir Osmanlı makamı idi. Bugün bu makamın karşılığı yok. Zonguldak il olmadan önceki son mutasarrıf İbrahim Paşa’dır. 11 Haziran 1924 yılına kadar görevinde kaldığı için Zonguldak’ın ilk valisi olmuştur.
İbrahim Halil Paşa (1934 yılında çıkartılan Soyadı Kanunu ile Tarhan soyadını alır.) 1869 Trabzon’da doğdu. 1923’te Zonguldak Mutasarrıfı olarak atanan İbrahim Paşa, 1 Kasım 1923’te Zonguldak Vilayetinin ilk Valisi oldu. Trabzon Evkaf Komisyonu azalarından Mehmet Vehbi Efendi ile Vesile Hanım'ın oğlu olan Tarhan, 1869 yılında Trabzon'da doğdu. Ortaöğrenimini Trabzon'daki "Jésuite" adlı Fransız okulu ile Galatasaray Sultanisinde tamamladı. Mektebi-i Mülkiyeden1893'de mezun oldu. Mülki idarenin çeşitli kademelerinde görev yaptı. 1903 yılında Paşa(Mir-i Miran) payesini aldı. Birinci Dünya Savaşı’nda Cidde Mutasarrıfı iken Cidde'yi İngilizlere ve Şerif Hüseyin'e (1916-1924 arası Hicaz Kralı olan Arap lider ) karşı savundu. Cumhuriyet döneminde 1923-1924 yılları arasında Zonguldak Valiliğinde bulundu. Mayıs1924'te emekli oldu. Fransızca ve İngilizce bilen İbrahim Halil Tarhan, bir müddet Trabzon Erkek Lisesinde Fransızca ve İngilizce öğretmenliği yaptı. Daha sonra İstanbul'a yerleşti. 1945’de İstanbul’da vefat etti..
Şehrimiz il olduktan sonra ikinci Vali, Hüseyin Hüsnü Bey oldu. Fakat Hüseyin Hüsnü bey rahatsızdı. Bu yüzden göreve devam edemedi. Bu sebepten dolayı yerine Mustafa Reşat Bey atandı. ( Zonguldak’ın ikinci ve atanan ilk valisi Hüseyin Hüsnü Bey hakkında elimde kısıtlı bilgiler bulunmakla birlikte ,Hüseyin Hüsnü adında bazı kişilerin olabileceği şüphesi ile araştırmalarım devam ediyor. Fakat Mustafa Reşat Bey hakkında geniş bilgiye sahibiz.) Hüsnü Hüseyin Bey’in yerine atanan Mustafa Reşat Bey aslında ülke çapında çok meşhur bir şahsiyetti. Bugün bile İttihat ve Terakki dönemin en tartışılan isimdir. Hakkında bir çok kitap vardır. Ermeni diasporasının propagandasında en çok onun ismi geçer. Mustafa Reşat (Mimaroğlu) 1915 yılında İstanbul’da Polis Müdürlüğü sırasında İstanbul’da tutuklanan Ermenilerin listesini hazırlayan kişi olarak bilinir. Mustafa Reşat aslında tam bir istihbarat şefi gibi görev yaptığı için, tüm il ve kasabalarda kimin ne faaliyetler içinde bulunduğu hakkında notlar tutmuştur. 24 Nisan 1915 tarihinde Dahiliye Nazırı Talat Paşa'nın emriyle tutuklanan İstanbul’da önde gelen Ermeni topluluğun isimleri Mustafa Reşat’ın istihbaratçılığı neticesinde hazırladığı raporlarla tutuklanan kişilerdir. Tutuklananlar Ankara sürüldüler. Bu kişilerin çoğu gazeteci ve yazardı ve İstanbul’dan doğru Anadolu’daki Ermenileri kışkırtmakla suçlanmışlardır. Bu sebep ile Mimaroğlu’na karşı husumet beslemişlerdir. Hal böyle olunca aslında Mustafa Reşat, Ermeniler tarafından fişlenmiş ve 1918 yılında savaş kaybedildikten sonra İngilizlerin elinde bulunan tutuklama listesinde yer almıştır. İstanbul’un İtilaf devletlerince işgalinden iki gün sonra Sinop mutasarrıflığına atanır. Buraya gitmek üzere iken İngilizler tarafından tutuklanarak İtalya’nın Malta adasına sürgün edilir.
Burada İki buçuk sene esir kalır. Anadolu’da Kurtuluş mücadelesi veren Kuva-i Milliye’nin elinde de çeşitli kademlerde İngiliz subayları vardır. Mustafa Kemal’in bizzat yürüttüğü görüşmelerde, takas yolu ile birlikte Kasım 1921’de yurda geri döner ve TBMM hükumeti emrine girer. Tokat mutasarrıflığına atanır. Zonguldak Valisi Hüseyin Hüsnü Bey’in ani rahatsızlığından ötürü, 25 Teşrinisani 1340 (25 Kasım 1924) tarihli kararname ile Zonguldak Valiliğine atanır. , Mustafa Reşat bu görevi 26 Aralık 1925 yılına kadar sürdürmüştür. 13 Eylül 1341 (1925) tarihinde Mustafa Kemal’in imzaladığı kararname ile Mustafa Reşat Adana valiliğine atanırken , Hüseyin Hüsnü Bey tekrar görevinin başına geri dönmüştür. Vali Hüseyin Hüsnü Bey’de bu görevi, 29.10.1927 yılına kadar sürdürür. Aynı gün yerine Akif Behzad İyidoğan’a atanmıştır.. Zonguldak Valilik Wep listesi de Zonguldak Vali listesi Akif Behzad İyidoğan ile başlar.
Açıkçasını söyleyeyim. Mustafa Reşat Mimaroğlu’nun Eski Zonguldak Valisi olduğunu ne yazık ki ; başka bir araştırma yazım için baktığım ‘Ermeni Diasporası ‘ sayfalarından öğrendim ve araştırmaya başladım. Neden ? Çünkü bizde kaydı yoktu, onlarda var . Hani derler ya ‘su uyur düşman uyumaz’. Tam da bu söz aklıma geldi.
Bu yazımda bahsi geçen şahsiyetlerin, Zonguldak Valiliğine atandığına dair elimde resmi belgeler bulunmaktadır. Arzu ederlerse bunu yollarım.
Böylesi mühim şahsiyetlerin Zonguldak tarihinde ismi bilinmemesini önemli eksiklik olarak görüyorum. Bu yazım Zonguldak Valiliğine Arz’ım Olur.
Hayati Yılmaz ile
Zonguldak Tarih
İbrahim Halil Tahran. Zonguldak'ın İlk Valisi
Mustafa Reşat Mimaroğlu
1960 İhtilalinde Zongulak Valiliğinde yardımcı görevde olan Ali Rıza Ulusman vardır.Aynı zamanda Belediye Başkanlığına bakmaktadır.
Ali Rıza Ulusman (1902, Kırşehir - 5 Şubat 1986), Türk siyasetçidir.Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. Maliye Bakanlığı Gelirler Kalemliği, Kırşehir Özel İdare Saymanlığı Katipliği, Mecidiye İlçesi Tahsil ve Gelir Memurluğu, Ankara Asliye Mahkemesi Zabıt Katipliği, Türkiye Büyük Millet Meclisi Memurin Muhakemat Komisyonu Katipliği, Danıştay Memurluğu, Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü Tetkik Memurluğu, İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliği Şefliği, Seyitgazi, Maden, Mutki, Lapseki, Hopa, Tefenni, Simav, Fatih ve Orhangazi Kaymakamlıkları, Seyhan (Adana) İl Hukuk İşleri Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü 9.Şube Müdürlüğü, İçişleri Bakanlığı Mahallî İdareler Genel Müdürlüğü Şube Müdürlüğü, Zonguldak Vali Yardımcılığı, Serbest Avukatlık, Cumhuriyet Senatosu Kırşehir Üyeliği (15 Ekim 1961 – 2 Haziran 1968) ve Cumhuriyet Senatosu Başkanlık Divânı Kâtip Üyeliği yapmıştır. Evli ve beş çocuk babasıdır.
ZONGULDAK'IN İLK VALİSİ
Bir kaç hafta önce ''Zonguldak Valilik Wep Sayfasında Eksik Olan Valiler Var' adlı yazımda ilk üç valinin isimleri olmadığını gördüğümde , isimlerini yazmıştım. Bunlardan ikisinin ismini ben vermiştim. İlk atanan valinin isminin Hüseyin Hüsnü olduğunu ama bu vali hakkında herhangi bir bilgiye ulaşamadığımı yazmıştım. Ve bu valiyi araştırmaya devam etiğimi belirtmiştim.
Yaptığım araştırmalar sonucunda Hüseyin Hüsnü Bey'in , Hüseyin Hüsnü Berker olduğunu tespit ettim.
Hüsnü Berker , Zonguldak 1 Nisan 1924 tarihinde il olduktan yaklaşık bir ay sonra atanıyor. Hüseyin Hüsnü Bey, Zonguldak'ın son mutasarrıfı İbrahim Halil Paşa'dan görevi alıyor.
Kastamonu'nun Daday ilçesinde 1881 yılında doğdu. Babası Kastamonu'da Çiftçilik ile uğraşan Ahmet Ağa'dır.
Mülkiyet Okulu`ndan (Siyasal Bilgiler Fakültesi) mezunu olan Hüsnü Bey aynı yıl Kastamonu Maiyet Memuru olarak stajını yapar. Sırası ile ; Fransız Öğretmenliği, Kastamonu Evkaf Müdürlüğü ,Baş Katiplik, Gerede , Düzce Kaymakam Vekili, 1909 yılında Devrek Kaymakamı olmuş.
Hüseyin Hüsnü bey Kurtuluş Savaşı süresince Kastamonu'da Kuva-i Milliye adına çeşitli görevlerde bulunuyor. Safranbolu Kaymakamlığına atanan Hüsnü bey daha sonra Erzincan Valisi olmuştur. Zonguldak il olunca , 1924 yılında Zonguldak'a vali olarak atanır. Fakat bu sırada rahatsızlığından ötürü valilik görevini sadece 6 ay sürdürür. yerine Mustafa Reşat Mimaroğlu gelir.. Atatürk'ün 1925'te Şapka Devriminde ,Kastamonu ziyaretinde Atatürk'ü karşılayan ekibin başındadır.
Mustafa Reşat Mimaroğlu'nun Adana Valiliğine atanmasından sonra Hüsnü Berker 26 Aralık 1925 tarihinde Zonguldak Valiliğine tekrar atanır. 1927 yılında da Aydın valiliğine atanır.1930 yılında Gümüşhane Valilisi olur. 1932 yılında Devlet Şurası Azalığına getirilir. Bu görevde 14 sene kaldıktan sonra 1946 yılında emekli olur. Evli ve 4 çocuğu bulunan Hüseyin Hüsnü Berker 4 Mayıs 1971 tarihinde vefat eder.
Zonguldak'ın ilk valisi olması bakımından, oldukça önemli olan Hüsnü Bey'i fotoğrafı ile birlikte bulmak beni heyecanlandırmıştır. Böylelikle tüm valilerin fotoğrafları tamamlanmış oldu.
Fotoğrafta , Zonguldak'ın ilk Hükümet Konağı görünüyor. Burası şu an yeni AVM yakınında Nergis Park'ın olduğu yerdir.
Hayati Yılmaz ile
Zonguldak Tarih
Ahmet Nusret (DOĞRUER): Mutasarrıf
Teselya Yenişehirin ileri gelenlerinden Mehmet Şefki Eefendi ile Resmiye Hanım'ın oğludur. 1881 yılında Fener Yenişehir'de doğdu./ yıllık İzmir İdadisinde orta ve lise eğitimini tamamlar. Temmuz 1904'de, Mülkiyenin yüksek kısmında peki ile mezun olur. Eylül 1904'de tayin edildiği Dahile Nezareti Mektubi Kalem-i katipliğinde görev alır.Nisan 1906'da İzmir Vilayeti Maiyyet Memurluğunda stajını bitirip Kaymakamlığa terfi eder.Eylül 1909'da Pasinler, Temmuz 1910'da Tercan, Mayıs 1012'de Marmaris, Ağustos 1916'da Mülkiye Müfetişliğine atanır.Mülkiye Müfetişi iken 1920'de Kuva-i mmilliye emrine girer. Eylül 1920'de Zonguldak Mutasararıflığına atanan Ahmet Nusret Bey , Alemdar gemisi olayında Zonguldak Mutasararıfdır.Zonguldak'ta Fransızlar ile anlaşma yaparak Alemdar gemisini Fransızların ablukasından kurtarır. Ve Ereğli'de tutulan Fransız esirleri salıverme şartı ile Fransızların Zonguldak'ı bombalama kararını kaldırtır. Ahmet Nusret Bey aynı zamanda Zonguldak'ın ikinci Mutasarıfıdır. İlk Mutasarıf Ahmet Cevdet Bey 2 Ağustos 1920'de görevden ayrıldıktan sonra Zonguldak'a atanmıştır.Ahmet Nusret Bey Zonguldaak'taki görevini 23 Haziran 1921'e kadar sürdürür. Daha sonra sırası ile; Kozan Kaymakamı , Manisa ve Kütahya Valisi olur. 1933'de danıştay üyeliğine seçilir.1947 yılında emekli olur.Ahmet Nusret Bey, Ekim 1967'de vefat eder.
Hayati Yılmaz ile
Zonguldak Tarih
