ZONGULDAK'A SÜRGÜN EDİLEN KÜRTLER

Zonguldak'a maden ocakları daha açılmadan önce, özelikle Ereğli'de, Rum ve Ermeni nüfusunda artış gözlemlenmişti.
Maden ocaklarının açılması ile Anadolu’nun çeşitli yerlerinden ve yabancı ülkelerden getirilen usta madenciler şehre yerleşmiş oldu. Kafkaslar ve Kırım‘dan kaçan Çerkez, Abazalar, Tatarlar, Lazlar vb halklar Rus zulmünden kaçarak Anadolu'nun çeşitli yerlerine yerleştirilmişti. Zulümden kaçarak Osmanlı’ya sığınanların yerleştirildikleri yerleşimlerden biri de Zonguldak'tı.
Kürklerin ise Zonguldak'a ilk gelişleri başka bir nedene dayandı.
1937 yılında Tunceli'de bazı aşiretlerin ayaklanması ile başlayan olaylardan sonra bölgede hakimiyetin sağlanması ile 6 Ağustos 1938 tarih ve 2/9409 no'lu bir kararname (Gizli) yayınlandı.(Günümüzde bu kararnamenin gizliliği kaldırılmıştır)
Bu Kararname'nin 2 maddesi ; "Tunceli'den garba(Batı) sürgün edilecek ,hükümetin 4.5.1937 tarihli kararı gereği; 2 bin kişiye ilaveden bu seferki tarama hareketinden 3-5 bin kişi daha tespit edilecek ve listeye göre Trakya, Çanakkale, Bilecik, Bursa, Balıkesir, Kütahya, Eskişehir, Denizli, Aydın, Isparta, Burdur ve Muğla vilayetlerine iskan edilecektir." şeklindeydi.
Kararname'nin 4.maddesi ise ;
"Sürgünü kararlaştırılan 1500 kişiden 300’ünün Zonguldak’a, geri kalanın ise İzmit, Keçiburlu, Karabük, Fethiye ve Divriği maden ve endüstri merkezlerine yerleştirilmesinin muvafık görülmesi takdirde gerekli tetkike göre ilgili bakanlıkların kararıyla dağıtılacaktır." şeklindeydi.
Daha önce tek tük Zonguldak'a çalışmaya gelen Kürtler olmuştu fakat, Kürtlerin ilk defa topluca Zonguldak‘a yerleşmeleri bu şekilde oluştu.
Bu olaylardan sonra da bölgeye Kürtlerin yerleşmesi devam etti. Hem çalışmak için hem de Demiryolları vasıtası ile bu şehre bir çok Kürt asıllı vatandaş atanmıştı. Özelikle başta Erzincan, Tunceli ,Elazığ, Kars, Ağrı illerinden Zonguldak’a çalışmaya gelmişlerdir.
Bu zamana kadar Kürt kökenli vatandaşlar Zonguldak'ta kardeşçe yaşamıştır. Bizim çocukluğumuzda Kürt ,Laz söylemleri bir lakaptan ibaretti. İnsanlar rahatlıkla Kürt Hasan. Laz Mehmet şeklinde ön ad takarak hitap ediyor, bu lakaptan da kimse rahatsız olmuyordu.
Aslında Zonguldak'ta lakap sadece dışarıdan gelenlere takılmıyordu. Mesela benim babama da insanların tanınmasını kolaylaştırmak için Tefenli Yunus Şef lakabını kullanırlardı. Bu sebeple bir türlü Çatalağzılı olamadık. Zonguldak sınırları içinde de olsa geldiği yer lakabı olurdu.
Çaycumalı Recep, Bartınlı Musa, Devrekli Rıza gibi. O bakımdan Kürt Hasan lakabı bir ayrımcı söylem hiç bir zaman olmadı.
Benim ilk çocukluk arkadaşım, babası TCDD Makinist olan Kürt asıllı Halis Kaya'nın oğlu İsa Kaya'dır. Kiracımız olduğu için yan tarafta otururlardı ve evin arka tarafında bahçede onunla oynardım . Yine babamın iş arkadaşı, Kürt Vahit Çatalağzı'nda sevilen sayılan insanlardan biriydi. Çatalağzı'nda bir de Kürt mahallesi vardı.
1990 grevinden sonra erken emekli yapılanların çoğu Zonguldak'tan ayrıldı.
Bugün Zonguldak‘ta az sayıda Kürt nüfus yaşamaktadır. Bunların bazıları yerleşik ,bazıları ise sonradan göç edenlerden oluşmuştur.

Günümüzde 596.053 olan Zonguldak nüfusunun %2’i Kürtlerden oluşmaktadır.

Kürtler, Zonguldak merkez ve Ereğli ilçelerinde daha çok yaşamaktadırlar.
Zonguldak‘ta Kürt kökenli vatandaşların Nüfusu 23 bin olarak tahmin edilmektedir.

Hayati Yılmaz