KERBEROS

Ereğli`nin Yunan Mitolojisi  tarihini anlayabilmek için,çok karışık olan Yunan Mitholojisi‘nin üzerinde kısaca durmak gerekir.Bu bakımdan Yunan Mitolojisi`nin yarı Tanrısı olan Herakles(Herkül)`e kadar ki dönemi ve Yunan Mitoloji mantığını biraz anlatmalıyım.

Antik Yunan Mitolojisi`nde Tanrılar ve Tanrıçalar vardır.Bunlardan en bilineni Zeus´tur.
Yunan Mitholisi‘nde ki bu tanrılara baktığımızda normal bizim anlayabileceğimiz bir aile iliskişi yoktur.
Zaten bunlar birer tanrıdır ve daha insanlar yaratılmamıştır.
Mesela,Zeus`un evlendiği ve çocuk sahibi olduğu kadınlara baktığımızda kız kardeşleri Evlilik Tanrıcası Hera ve Bereket Tarıcası Demetes`dir.Halası aynı zamanda da teyzesi Mnemosyne,Zeus`un eşlerindendir.(Zeus`un annesi Kolos ve babası Kronus`da kardeşler)

Zeus & Hera

Demeter & Poseidon

Zeus,sayısız kadına sahip ve sayısız çocukları vardır.Bu kadınlardan ikisi kız kardeşi biri ise halası/teyzesidir.Kardeşleri ve çocuklarından bazıları tanrı olarak anılır.
Bunlardan kardeşi Hades Yeraltı Tanrısı’dır.Hades,aynı zamanda Zeus`un karısı Demetes ve onun Zeus`dan olma kızı Persephone ile iliskişi vardır.
Hades,Yeraltı Tanrısı onun karısı Zeus`un kızı Persephone Ölüler Ülkesi Tanrıcası’dır.

Yunan Mitolojisini anlamak icin Yunanlılarin efsanesi olan (insandan önce yaşamış)tanrıların bir ironisini yapmakta yarar var.
Kaos dönemi dedikleri hiç bir şeyin olmadığı dönemde,ilk tanrılar yaratılıyor ve bu tanrılar göğe,yer ve yeraltına dagılıyordu.
Tanrılardan öncede canavarlar var.Bu canavarlar insanlık yaratılmadan önce yok oluyordu.
Yeryüzünün tek hakimi olan Kronus`un kehanetine göre; ogullarından biri (Zeus) kendi saltanatını alacağı için cocuklarını öldürmeye karar veriyor.Ama Zeus kendi kardeşlerini kurtarıyor.
Bu kardeşlerinden biri Hades`dir.
Hades bizim icin neden önemlidir ?
Cünkü Ölüler Ülkesi`nin Tanrısı`dır.Ölüler ülkesi denilen yer ise;Mitolojide ki bilinen adı ile Acheron Vadisi`dir(Bugün Eregli`de bulunan Cehenemağzı Magarası`nin bulunduğu bölge)

Hades

Kemeros

Hades`in Ülkesi Yeraltı şehri ölülerin dışarı çıkamaması için oranın bekcisi olan Kemeros adında efsane Köpegi vardır.Bu Köpek üç başlı ve etrafından yıllanların çıktığı devasa bir yaratıktır.

Zeus`un eşlerinden biri Hera`dir.Diğer eşi Demeter.Ikisi de Zeus`un ayniı zamanda kız kardeşleridir.
Zeus`un Demetre`den olan kızı Persephone`yi Zeus`un diğer eşi Hera`nın kıskırtması ile Ölüler Ülkesi Tanrısı Zeus`un kardeşi Hades, Zeus`un Demeter`den olan kızı Persephone kaçırır,onu yeraltı tanrşcası yapar.
Bu Yunan Efsanesinde ismi geçen tanrılar,dolayıısı ile Zonguldak/Ereğli`nin Cehenemağzı Mağarası kahramanlarıdır.
Yanlız Herakles değil aynı zamanda Zeus`un kızı Persephone ve Hades`in Hikayesi de Ereğli`nin Mitoloji Efsanelerindendir.
Herhakles efsanesine geçmeden önce bu hikayeyi anlatmak istiyorum zira bu hikaye de bölgeye ait sanılmaktadır.

Hesiodos’a göre Kronos’la Rheia’nın ikinci kızı, ilk tanrı kuşağındandır.Tanrılar tanrısı Zeus'un dördüncü evliliğini onunla yaptığı söylenir. Bu evlilikten de Demeter'in en bilinen çocuğu, yeryüzü ecesi Persephone doğmuştur.

Demeter (Bereket Tanrısı)

Bir gün Persephone arkadaşları ile tarlada çiçek toplarken çayır birden ikiye yarılır ve yeraltı tanrısı Hades,yeryüzüne çıkar. Aşık olduğu Persephone'u yeraltına kaçırır.İnanışa göre ölüler ülkesinde bir şey yiyen bir daha oradan çıkamaz, Persephone'de hevesine yenik düşer ve bir nar tanesi yer. Demeter (Bereket Tanrısı) kızını aramak için yollara düşer ancak onu hiçbir yerde bulamaz.Üzüntüsü öyle büyük olur ki hayata küser.Sonunda her şeyi gö­ren ve bilen güneş tanrısı Helios ona kızının yer altına kaçırıldığını söyler.Bunun üzerine Deme­ter Olympos’tan kaçar, yüreği sızlayarak ıs­sız bir yere çekilir.Onun küsmesiyle topra­ğın bereketi kalmaz,insanlar kıtlık tehlike­sine uğrarlar.Zeus onu barıştırma­ya çalışır, ancak Tanrıça Demeter yalvarmalara kulak vermez.Bütün yalvarmalarının boşa gittiğini gören Zeus,en sonunda Persephone’nin yılın üç­te ikisini yani çiçek açma ve meyve zamanı­nı,anası Demeter’in,geri kalan üçte birini,yani kışı da kocası Hades’in yanında geçir­mesini kararlaştırır. Böylelikle toprağa ye­niden bereket gelir.Persephone her yeryüzüne çıktığında,Demeter yeryüzüne baharı getirir.

Persephone

Demeter (Bereket Tanrısı)

Yunan mitolojisinde Herakles, Roma Mitolojisi'nde Herkül, Zeus ile Alkmene'nin oğludur.

Herakles'in Zeus'un çocuğu olduğunu anlayan Hera, önce Zeus'u oyuna getirerek ona Perseus kavminden ilk doğanın hükümdar olacağını yemin ettirmiş sonra da kuzeni Eurystheus'u önce doğurtarak Herakles'in daha doğmadan önce taht hakkını elinden almış, onunla sürekli uğraşmış ve ölümüne neden olmuştur.
Herakles doğduğu günden itibaren tanrısal bir kuvvete sahiptir.
Hera'nın gönderdiği iki zehirli yılanı öldürdüğünde henüz birkaç günlük bebektir.

Herakles her açıdan üstün bir eğitim görmüştür.En iyi yaptığı işler ok atmak, at sürmek ve güreşmektir. 8 yaşına geldiği zaman Kitharion ormanlarında yaşayan ünlü canavarı öldürmüştür. Kendisine ödül olarak Thebai kralının kızı Megara verilmiştir. Bu kızdan üç oğlu olmuştur. Hera işe karışarak Herakles'i çıldırtmış, Herakles de kendi karısını ve çocuklarını öldürmüştür.Suçlarından arınması için Miken kralı Eurystheus'un hizmetine girip,onun her istediğini yapması gerekmiştir.Kralın Herakles'e yaptırdığı 12 işe mitolojide Herakles'in 12 görevi veya işleri denir.
Çok güçlü bir karakter olarak da bilinir.Herakles'in dünyadaki yaşamı boyunca 70 kadar çocuğun babası olduğu söylenir. Soyundan gelen Heraklidler'in Lidya'da bir dönem yönetici hanedanlık yaptığı söylenir

Herakles`e suçlarından arınmak icin ceza olarak görevler verilmiştir
Bu 12 görev şunlardır:

1- Nemean Arslanı'nı yenmek (efsaneye göre aslanın postu sadece kendi pençesiyle kesilebilir).
2-Lerna gölündeki Hydra'yı öldürmek.
3-Artemis'in kutsal hayvanlarından Kyreneia Geyiğini yakalamak.
4-Erymanthian dağında yaşayan büyük yaban domuzunu ağla tutmak.
5- Augias'ın ahırlarını bir günde temizlemek. (İki büyük ırmağın yataklarını değiştirip ahırlardan geçirerek.)
6-Stymphalos'da yaşayan ve o bölgedeki insanların rahatını kaçıran Stymphalian Kuşları Athena'nın yardımıyla kovmak.
7-Girit'e gidip Poseidon'un Minos'a verdiği azgın Girit Boğası'nı getirmek
8-Troya kralı Diomedes'in emrine girip troya halkına eziyet çektrien , Hellospontos Boğazı'nda yaşayan deniz canavarını öldürerek Troya halkını beladan kurtarmış ancak Diomedes'in ona, azarlayıcı tutumu karşısında cezalandırıp öldürmüş ve Troya'nın yanması için lanetler savurmuştur .
9-Amazonlar kraliçesi Hippolyta'dan kemerini almak. Kemeri almak için kraliçe ile anlaşmış, ancak Hera'nın kışkırtmasıyla Amazonlar, Herakles'e saldırmış, Herakles de kraliçeyi öldürmek zorunda kalmıştır.
10-Okeanos'un bir adasında bulunan 3 gövdeli dev Geryoneus'un sığırlarını çalmak.
11-Hesperidler'in altın elmalarını getirmek. Elmaları almak için altın elma ağacını koruyan kızları ve daha da önemlisi onların ejderini geçmesi gerekiyordu. Bunun için Herakles altın elmaların koruyucusu olan kızların babası Atlas'a gider ama o da biraz uyanık davranarak Herakles'le bir anlaşma yapar.
 12-Hades'in ölüler ülkesini koruyan Kerberos adlı köpeği yeryüzüne çıkarmak.

Herkül'ün onikinci ve son görevi,bugün K.Ereğli`sinde bulunan Cehenemağzı Mağarası`nda geçmektedir. Harakles(Herkül)`ün görevi,Hades'in krallığını yaptığı ölüler diyarının  bekçi köpeği olan Kerberus'u Atina'ya getirmekti. Kerberos Yunanca 'çukur (çok derinlerdeki, şeytani çukur) iblisi' demektir.Yarı kadın yarı yılan Ekhidna ile dev Typhon'un oğlu olan Kerberos'un kardeşi Orthros 'tur. Dev zincirlerle bağlı olan bu köpeğin görevi yer altına giren ölülerin tekrar yeryüzüne çıkmalarını önlemektir.Kemeros Köpegi bagzi kaynaklara göre her üc basi`da bizim Sivas kangal köpegine benzemektedir.

Görevi aldıktan sonra, diğer tarafa geçmek için Eleusis'tan yardım ve bilgi alan Herakles,Tanareum bölgesinde ölüler diyarına geçiş yapabileceği girişi bulur(Cehenemağzı Mağarası girişi ve yeraltı şehri).Athena ve Hermes'in yardımı ile girişten geçen ve Charon'u da yine Hermes'in yardımı ile geride bırakan Herakles,Kerberus’u ararken,Ölüler diyarında Hades tarafından zincirlenen Thesus'u sihirli kelepçelerinden güç de olsa kurtarır.

Hades ve Persephone'nin karşısına çıkıp durumunu anlatan Herkül, onların onayını alarak Kerberus'u geri getirmek üzere izin alır. Kerberus'un karşısına çıkıp, güreşte onu yenmeyi başaran Herkül, Kerberus'u yeraltı dünyasından çıkararak Atina'ya; Eurystheus'un karşısına çıkarır. Korkudan nereye saklanacağını bilemeyen Eurystheus, yakınında bulunan büyük bir amfora'nın içerisine saklanır. Herkül'ün Kerberus'u yeryüzüne çıkardıktan sonra,etrafa saçılan zehirli salyasından dünya üzerindeki ilk zehirli bitkiler oluşmuş ve buradan yayılarak diğer ülke ve topraklarda da yetişmeye başlamıştır.

Cehenemağzı Mağarası girişi ve yeraltı şehri

Ancak Herakles'in çilesi bunlarla bitmedi. Bu 12 işten sonra sayısız maceralara girişti.Lydia kraliçesi Omphale'nin hizmetinde bir yıl kadın kılığında çalıştı, yün eğirdi. Prometheus'u kurtardı,Troya'yı tahrip etti. Argonotların seferine katıldı.Deianeira ile evlendi,Sentor Nessos karısına yaklaşmak isteyince onu oklarıyla yaralayarak öldürdü.Nessos ölmeden önce Deianeira'ya kendi kanından vererek bir gün kocan için lazım olabilir dedi.Bir zaman sonra Herakles esir aldığı bir kızı Deianeira'ya gönderir lakin Deianeira Herakles'in kendisini bu kızla aldattığını düşünüp sinirlenir.Herakles yeni bir gömlek istediğinde Nessos'un verdiği kana batırılmış gömleği Herakles'e verir.Gömlek Herakles'in üstüne yapışır ve dayanılmaz acılar vermeye başlamış. Bu dayanılmaz acıya son vermek için Herakles bir odun yığını hazırlatarak kendisini alevlerin içine attı.

Herakles'in ölümüne başta Zeus olmak üzere bütün tanrılar çok üzülmüş ve onu Olympos'a götürerek ölümsüzlük bağışlayıp tanrıça Hebe ile evlendirmişlerdir.Fizik ve moral gücün simgesi olan Herakles Yunanistan'da hem tanrı hem de kahraman olarak saygı ve tapınım görmüştür.Heraklesoğulları denilen çocukları Yunan yarımadasındaki halkların atası sayılmıştır.

Roma mitolojisinde Herakles'e,Herkül denilirdi ve Jüpiter'in oğlu olarak bilinirdi. İngilizce Hercules diye yazılır. Etrüskçe'de de Hercle diye yazılırdı.

Görüldüğü gibi Harakles daha tanrıların hükmettiği yeryüzünde ki yarı tanrılardan biridir.
Dünya`nın çeşitli bölgelerinde Heraklia adı altında şehirler kurulmuştur.

Bunlardan bazıları bizzat Heraklia`nın (Herkül) bulunduğu şehirler,bazıları da efsanelere dayanan isimlerdir. Heraklia`nin kurduğu şehirlerin bağzıları,Muğla,Rodos Adası,Ukraina-Sivastopol,Romanya -Mankalya,Marmara Ereğli’dir. Ereğli isimleri yine Heraklia kentlerinin isminin Türkceye dönüşmesi ile olusmuş isimdir. Heraklia adı altında kurulmuş şehirler genelde deniz kenarında ve denize doğru çıkıntılı kentlerdir. Heraklialılar bugün Ukrayna‘nın Karadeniz kıyısında yer alan Kırım`a kadar kolonilerini genişletmişlerdir.Haritaya bakıldığında K.Ereğli,Romanya`nın Mankalya kenti ve Kırım bölgesi bir  üçken oluşturur

Özelikle Türkiye`nin bazı şehirlerinde Herakles lahitleri bulunmuştur.K.Ereğli`de olmamasının sebebi daha sonra Helenlilerin kurduğu Heraklia Pontus şehrinin Romalılar tarafından yağmalanması,taş üstünde taş bırakmamalarından kaynaklanmiştır.

Karadeniz Ereğli

M.Ö. VI. Yüzyılda Frig soyundan gelen Ereğli’nin ilk adı Mariandyn’dır.Daha sonra Herakleia Pontike adını alan kenti, söylenceye göre mitolojinin ünlü kahramanı yarı tanrı Herakles (Herkül) kurmuştur.Mitolojide “Herakleia” adıyla kurulmuş yedi kentten biri ve en önemlisi olan Herakleia Pontike; Roma, Bizans Selçuklu, Anadolu Selçuklu, Osmanlı uygarlıklarını yaşamasına karşın tarihin çeşitli dönemlerinde yağmalanmıştır.

Acheron Vadisi, Cehennemağzı Mağaralarının bulunduğu yöredir. Yörede dikkati çeken kalıntılar ilk Hıristiyanların ibadethane olarak kullandığı mağaradır.

Dünya`da ve Türkiye`de ki şehirlerde Herkül antik kalıntıları  Turizm amaçlı kulanılmasina rağmen Zonguldak`ta yeterince önem verilmemistir.Herkül`ün 12 görevlerinden bir tanesi Zonguldak Eregli`de geçmesine rağmen bunun için gerekli tanıtımlar yapılmamış veya cok cılız kalmıştır.

Araştırma

Hayati YILMAZ

---------------

Kayanak;

-Dünya Mitolojisi,Özhan Öztürk

-PONTUS: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi (Genişletilmiş 3. Baskı)

-“Greeks and Türkmens: The Pontic Exception”. Dumbarton Oaks Papers, 29 (1975): 113-148. 26 Nisan 2011

-akdeniz.edu.tr

-romanianhistoryandculture.com

-wikipedia.org/wiki/Kerberos

-wikipedia.org/Hades,Yahudilik_i.C3.A7

-Bülent_Öztürk_Herakleia_Pontika_Antik_Kenti_Epigrafik_Araştırmaları

-Klasik Yunan Mitolojisi,Sefik Can

-Tanrilarin dogusu.Hesiodos

-Antik Yunan hikayeleri.James Baldwin

-Ortaçağ'dan Mitolojik Öyküler,Gustav Schwab

-Mitoloji Sözlüğü "Yunan ve Roma".Pierre Grimal

-Yunan Mitleri.Yazar: Lucilla Burn

12 Görev 

1- nci görev Nemean Arslanı'nı yenmek

2.nci görev Hydra'yı öldürmek

3.ncü görev Kyreneia Geyiğini yakalamak

4.ncü görev büyük yaban domuzunu ağla tutmak

5.nci görev Augias'ın ahırlarını bir günde temizlemek
Iki nehrin yatagini degistirerek

6.nci görev Stymphalian Kuşları

7.nci Girit Boğası'nı getirmek

8.nci görev Hellospontos Boğazı'nda
(Canakalle Bogazi) yaşayan deniz canavarını öldürmek

9.ncu görev Hippolyta'dan kemerini almak

10.ncu görev Geryoneus'un sığırlarını çalmak.





11.nci görev Hesperidler'in altın elmalarını getirmek.

12.ci görev Kerberos adlı köpeği yeryüzüne çıkarmak.

Kemeros`un zehirli salyasından dünya üzerindeki ilk zehirli bitki
Kaplanbogan Çiçeği