182 YILIN HESABI

Zonguldak‘ta kömür 1829 yılında bulundu.
Maden ocakların işletmeye açılması ise 1840 yılı olarak belirlendi.
Kömürün çıkarılmaya başlandığı yıllarda ,ilk etapta ortalama (1 yılda) 60-70 bin ton kömür çıkartılıyor. Bu 60 yıl aşağı yukarı böyle devam ediyor.
1840 yılından 1900 yılına kadar 60 yılda çıkartılan toplam kömür ise; 4 milyon 491 bin ton imiş.
-Çok az değil mi yaaa!
Tabi bu kayıtlarda olan rakamlar ,kayıtlı olmayan kim bilir kaç bin ton kömür çıkartıldı. Bu şehirde kaçak kömür her zaman cazip geldi insanlara.
Yine de 4 milyon kömürü biz bugünlerde 7 yıl gibi bir sürede çıkartıyoruz.
- 19.YY‘dan iyiyiz yani..
Zonguldak‘ta kömürün artışı 1890 yılların başında geliyor. II. Abdülhamid'in padişahlığında, yabancılara verilen imtiyaz neticesinde ,Fransız şirket Societe Ottomane d'Heraclee ( Ereğli Şirket-i Osmaniyesi veya Osmanlı Ereğli Kömür Şirketi) kurulduktan sonra; 1901-1908 yılları arasında çıkartılan kömür, yıllık ortalama 572 bin 100 tona çıkıyor. Bu yıllarda sadece 8 yılda çıkan kömür, 1840 ile 1900 arasındaki 60 yıllık kömüre tekabül ediyor.
-Bugünkü Zonguldak bunun yaklaşık bir buçuk katını çıkartıyor .(2021 yıllı 870.018 ton)
II. Abdülhamid tahtan indirildikten sonra, Birinci Dünya Savaşı‘na kadar "yıllık" ortalama biraz daha üretim yükselmiş. 764 bin 403 tona ulaşmış...(Bugün de yıllık bu kadar üretiyoruz )
Yani biz bugün 1910 yılında üretilen kömür miktarı ile yetiniyoruz. O günkü kömür ihtiyacı ile bugünkü kömür ihtiyacı arasındaki farkı göz önüne alırsanız arada devasa bir kayıp çıkar. Bu fark bugün dışarıdan getirilen kömüre ödenen dövizle karşılanıyor.
-Düşünün artık ödenen dolarları.
Birinci Dünya Savaşı yıllarında kömür üretimi hızla düşüyor. Yaklaşık 3/1 oranında düşen üretim, yıllık 243 bin tona kadar iniyor.
Bu arada Fransız, İngiltere, Rusya gibi ülkelerin şirketleri bölgeden ayrılıyor, Almanlar geliyor. Fakat Almanlar Zonguldak‘ın güvenliğini sağlamak ile meşgul. Savaş yıllarında üretimin düşmesinde bunlar faktör.

- Almanlar dil olarak Zonguldaklılarla anlaşamamıştır. 1914 itibarı ile Zonguldak’ta herkes Fransızca biliyor. Almancadan anlayanı ustabaşı yapıyorlar..

Fransızlar 1919'da Zonguldak’a çıkarma yapıyor. Fransız şirketler tekrar bölgeye gelip işletme hakkı alıyor. Zonguldak'ı işgal eden Fransızlar, 21 Haziran 1921 tarihinde Zonguldak'ı terk edene kadar, yıllık çıkarttığı kömür iki buçuk kat artarak 424 bin 789 tona ulaşıyor.
Kurtuluş Savaşı‘nı kazandıktan sonra, 1923'den 1930'a kadar kömür üretimi yıllık 1 Milyon 168 bin tona fırlıyor.
Yani Zonguldak'ta milyon/ton kömür üretimi, Cumhuriyet ile birlikte geliyor.

1930'dan sonra sanayinin birden artması ile İkinci Dünya Savaşı‘na kadar iki kat daha artarak, yıllık 2 Milyon 257 bin tona ulaşıyor.
İsmet İnönü'nün savaş yıllarında sürekli Zonguldak'a gelerek uyguladığı politikalar ile; 1941-1950 yılları arasında "yıllık ortalama " kömür üretimi 3 Milyon 630 bin tona fırlıyor. Bu 10 yılda toplam üretilen kömür 36 milyon 304 bin 030 tondur.
- Yani bu 10 yıllık süreçte Osmanlı zamanında çıkartılan kömürün neredeyse 10 katı üretim yapılıyor. Zonguldak‘ta İnönü'nün heykeli boşa dikilmemiş.

1950-60 arası yıllık 5 milyon tona ,
1960 ile 70 arası yıllık ortalama 7 Milyon 211 tona,
1974'de de, en son zirve bir yıllık kömür üretimi 8 milyon 545 bin 927 ton oluyor. 2010’dan beri 12 yılda üretilen kömür, 1974’de bir yılda çıkarttığımız kömür bile etmiyor. Tüm zamanların en yüksek üretimi Ecevit Hükümeti zamanında oluyor. Bildiğim kadarı ile işçi ücretleri de bu yılda, en yüksek maaş zammı alıyor. Bu yüzden maden işçisi dağa taşa Karaoğlan lakabını yazıyor.

Artık bu tarihten sonra kömür üretimi geriye doğru “aynı orantıda” düşerek, 1910 yılındaki üretim miktarına kadar geriliyor.
Son 6 yıldır satılan kömür 3 Milyon 887 bin. Bu sayıyı 180 yıla vurduğumuz zaman ; 180 yıl çıkartılan kömürün ortalamasının %50 altında olduğu görülüyor.
182 yıldır yer altından çıkartılan kömür miktarı (2021 itibarı ile) 392 milyon ton kömür...Yıkandıktan sonra satılan kömür ise 292 milyon ton olduğu anlaşılıyor.
182 yıllık kömür üretiminin %83,56’sı 1941 ile 1980 arasında çıkarılmış.

1941-1950 yılları arası 36 milyon 304 bin 030 ton
1951-1960 yılları arası 57 milyon 956 bin 995 ton
1961-1970 yılları arası 72 milyon 113 bin 401 ton
1971-1980 yılları arası 77 milyon 716 bin 744 ton

Şimdi benim yazılar genelde şöyle biter.. Yazı geliyor geliyor ,kale önüne kadar getiriyorum ...
Eee şimdi gol atmadan olmaz.

Ben muhasebeci değilim ama . Resmi rakamlar ile kaba taslak hesap yapayım.
1840 ile 2021 tarihleri arasında Zonguldak'tan çıkartılıp, satılan kömürü bugünkü kömür fiyatı ile: (2200 TL) kabataslak hesaplarsak; değeri 642.400.000.000 TL...
Okuyamadıysanız yazı ile yazayım.
642 milyar TL.
Bu da bugünkü dolar kur ile 38 milyar dolar ediyor. Tabi bu rakam sadece ham maddeden elde edilen kısmı. Bu kömür ile Türkiye’deki tüm sanayi ile elde edilen kar, Zonguldak Maden işçisinin alın teri ile elde edildi.
(Erdemir, Filyos Tuğla Ateş , Çaycuma Kağıt Fabrikası ,ÇATES gelirleri hariç)

-642 Milyar TL kazanç, iki çift eldiven, bir baret şapka, bir kazma ile kazanıldı.
-Gol olur.
Bizim şehir bu ülkeye ,bu kadar para kazandırmış; şimdi değil hastane inşaatını bitirmeyi, var olan hastaneler için bir cihaz parası bulamıyoruz arkadaş !
Gol mü gol! İtirazı olan varsa , Var‘a gitsin.

Hayati Yılmaz