1968 Bartın Depremi

3 Eylül 1968 saat 08:19

Ankara'da İmar İskan bakanlığı afet işleri genel müdürlüğü telefonları acı acı çaldı. Bartın'da meydana gelen depremi öğrenir öğrenmez kandilli rasathanesinden depremin tam yeri tespit edilmeye çalışıldı. Merkezi Zonguldak ilinin Bartın ilçesi ve Amasra beldesinde olan buralara bağlı köylerinde yıkıcı deprem meydana geldiği ve depremin 6.5 şiddetinde olduğu tespit ediliyor.

Bartın'da meydana gelen deprem , Karadeniz kıyı şeridinde, aletsel olarak kaydedilebilen en büyük depremiydi.

Deprem anında Amasra’da turistler korku içinde şehri terk ettiler. Amasra’da sadece yerel halktan insanlar kaldı . 4 saat boyunda 9 artçı deprem daha meydana geldi. Büyük bir gürültüyle çok sayıda ev yıkıldı.. Halk gece dışarıda konakladı, aşırı derece de yağmur yağmış ve içme suyu ile elektrik verilememişti.” 1968 depreminin şiddetiyle iki tsunami oluştuğu da belirtiliyor, Deprem anında “ Yer sarsıntısının başka etkileri de oldu. Amasra ile Çakraz arasındaki dik kıyı yükseltilerinden binlerce metre küplük kalker bloklar, gök gürültüsüne benzer gümbürtülerle denize düştü. Büyük Liman'dan bu yana, yani doğudan gelen küçük bir taşma dalgası, 100 metre kadar karaya sokuldu, 14 dakika sonra gelen ikinci dalga 60 metre daha içeriye sızdı. Dalga, odun parçaları ve gemi kızaklarını sürüklemiş olmakla kalmamış, birçok kayığı da karaya oturtmuştu.

6.5 şiddetinde bu deprem Mercalli şiddet ölçeğine göre yıkıcılık bakımdan 8 derece olarak ölçüldü.
Depremde 24 kişi yaşamını yitirmiş, yüzlerce yaralanma ve 2478 hasarlı bina tespit edilmiştir.
Deprem bölgesinden ilk haberler ulaştığında bakanlar kurulu toplantı halindedir. Dönemin başbakanı Süleyman Demirel toplantıyı keserek , acilen tedbirlerin alınması için talimat verdi. Bunun üzerine depremin oluşundan iki saat sonra İmar bakanı Haldun Menteşoğlu, Devlet bakanı , aynı zamanda Zonguldak milletvekili olan Sadık Tekin Müftüoğlu ve uzmanlardan oluşan bir heyet deprem bölgesine hakaret ettiler.
Bugünkü gibi Afat veya Akut gibi arama kurtarma ekipleri yoktu. Bartın halkı tek başlarına kaldı. Halk imece usulü kendi başına arama kurtarma çalışmaları başlattı. 

Bir süre sonra devletin eli Bartın’a ulaşmış ve ilk yardımlar gelmeye başlamıştı.
Geçici iskanı sağlamak için 5434 çadır , Çeşitli ihtiyaçları sağlamak için Zonguldak Valiliğine 200 milyon Türk lirası ve çeşitli sağlık hizmetleri bölgeye yollandı. Dört gün içinde geçici iskan sağlanmış oldu. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay depremden sonra Bartın'a gelerek çalışmaları yerinde izledi. . Beraberinde Zonguldak Belediye başkanı Hüseyin Öztek ve Zonguldak valisi Hüseyin Sabri Sözer'de kedisine eşlik etmiştir.
Önce Bartın merkeze gelen heyet burada Bartınlılar tarafından karşılandı.

 Cumhurbaşkanı Belediye birasından Bartınlılara seslerdi. Daha sonra brifinge konuşan İmar İskan bakanlığı afet işleri genel müdürü Bahattin Alpengin Depremden sonra yapılan tespitlerde 1969 konutun yıkıldığını ,934 orta derecede 1483 hafif hasar tespit edildiğini belirtti. 44 okul tamamen yıkıldığı , 47 okulda hasara uğradığını söyledi.
Deprem kesiminde alınan tedbirler 3 kısıma ayrıldı. Bunlardan biri ev yapana teknik malzeme ve para yardımı. İki istek üzerine prefabrik konut yapılması üçüncüsü de orta ve hafif zarar gören konutlara ise nakit maddi yardım yapılması. Bütün hesaplar kış gelmeden çalışmaların bitirilmesi üzerine alırdı. Cumhurbaşkanı yapılar çalışmaları bizzat kendisi denetledi. Karadeniz kıyıları dağlık olduğundan bölgeye 105 km köy yolu yapılmasına karar kıldılar. Bunun 74 köy ivedilikle yapıldı.

Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay Bartın'dan sonra Amasra'yı da ziyaret ederek buradaki çalışmalar da inceledi. Amasra'da ilk etapta 70 yataklı öğrenci yurdunu açtı. Bu okul yıkılan 44 okuldan biri , yapılan çalışma ile prefabrik okul yapılarak kullanıma açıldı.
Cumhurbaşkanı halkın derdini dinleyip onlara devletin kendilerinin yanında olduğu mesajı verdi. İmar İskan bakanlığı afet işleri genel müdürlüğü çalışmaları ile depremden 83 gün sonra halk kalıcı konutlara yerleştirilerek depremin yaraları kısa zamanda sarıldı.

Günümüzde yapılan çalışmalar Ereğli ve Alaplı ve köylerinde ,1.Derece deprem bölgesi olduğu Zonguldak Merkez ,Kozlu , Perşembe ,Beycuma ,Çaycuma , Kilimli ,Çatalağzı ,Filyos ,Gökçebey 2 derece deprem riski taşıdığı belirtiliyor. 1 dereceli depremler 6.7 şiddetinde iki dereceli ise 6.5 olacağı öngörülüyor.
05.03'te Bartın'da 3,9 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Ulus merkezli depremin yerin 4 kilometre derinliğinde oluştuğu tespit edildi.

Hayati Yılmaz